Günlük yaşamda elimizden onlarca kez geçen Türk Lirası banknotlarının arkasında, adeta bir mühendislik ve güvenlik operasyonu yürütülüyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda, yüksek güvenlikli sistemlerle donatılmış tesislerde 5, 10, 20, 50, 100 ve 200 TL’lik kağıt paralar titizlikle üretiliyor. Ancak bu paralar sadece bir ödeme aracı değil; sanat, teknoloji ve güvenliğin buluştuğu özel ürünler.
Banknotlar Nasıl Basılıyor?
Her yılın başında oluşturulan "Banknot Baskı Programı" doğrultusunda, hangi kupürden ne kadar üretileceği belirleniyor. Bu planlamada:
Ekonomik göstergeler
Enflasyon verileri
Piyasanın nakit talebi
Tedavüldeki para miktarı göz önünde bulunduruluyor.
Yeni Bir Banknot Nasıl Hayata Geçiyor?
Yeni bir kupür devreye girecekse, mevcut emisyon grubundaki en düşük değerli banknot tedavülden kaldırılıyor. Bu karar, Merkez Bankası’nın Emisyon Genel Müdürlüğü’nden başlayarak Banka Meclisi'nde şekilleniyor.
Üretim Süreci Sanatla Başlıyor, Teknolojiyle Tamamlanıyor
Banknot üretimi şu adımlarla gerçekleşiyor:
İlk olarak sanatçılar banknotun görsel tasarımını yapıyor.
Özel güvenlikli kağıtlar ve mürekkepler kullanılıyor.
Düz ve kabartmalı baskı teknikleriyle motifler işleniyor.
Kalite kontrol makineleri tüm banknotları tek tek inceliyor.
Standart dışı olan paralar anında imha ediliyor.
Tertip Değişikliği Ne Anlama Geliyor?
Zamanla banknotlarda yapılan güvenlik güncellemeleri “tertip” adıyla duyuruluyor. Bu değişiklikler hem sahteciliğe karşı önlem almak hem de teknolojik gelişmelere ayak uydurmak için yapılıyor.
Eskimiş Paralar Ne Oluyor?
Kullanım ömrünü tamamlamış, yıpranmış veya hasar görmüş banknotlar; Merkez Bankası şubelerine ya da yetkili bankalara teslim edilerek yeni paralarla değiştirilebiliyor. Bu sayede piyasadaki para kalitesi sürekli olarak yenileniyor.